door Hans Marseille

“Als een vreemdeling in Jeruzalem”. Deze uitdrukking is aan het bekende paasverhaal van de Emmausgangers ontleed, dat je vindt in Lukas hoofdstuk 24. Daar wordt verteld hoe twee vrienden van Jezus na zijn dood met bedrukt gelaat van Jeruzalem naar het gehucht Emmaus teruglopen. Ze waren voor Pesach, het Grote Nationale Bevrijdingsfeest, naar de hoofdstad gekomen. Maar nu, na de wrede dood van hun vriend, zijn ze helemaal ‘down en out’ en willen ze alleen nog maar naar huis. Onderweg praten ze na over wat ze hebben mee gemaakt. Én ze halen mooie herinneringen op aan hun gezamenlijke vriend.  In al die herinneringen loopt Jezus met ze mee. Maar in hun verdriet hebben ze dat helemaal niet in de gaten. Als Jezus dan vraagt wat het onderwerp van hun gesprek is, dan antwoorden ze met het gezegde: “Bent u dan een vreemdeling in Jeruzalem? En weet u niet wat daar is gebeurd?”
Met die uitdrukking wordt bedoeld dat je volstrekt niet op de hoogte bent van het onderwerp van het gesprek. Óf dat iemand zich volstrekt niet thuis voelt in een (nieuwe) omgeving. Ik vergelijk het maar met een bekend liedje van de Britse zanger Sting die dat gevoel van vervreemding bezong: I ‘m an Englishman in New York. (Ik ben een Engelsman in New York)
Bij toeval las ik dat in 1888 een zekere dominee Zeeman uit het Zeeuwse dorp Zonnemaire zijn gemeenteleden afraadde deze uitdrukking “Als een vreemdeling in Jeruzalem” te gebruiken
Want er staat eigenlijk wat anders in de Bijbel. De uitdrukking die wij gebruiken is een slordige vertaling. Er staat in hoofdstuk 24 vers 18: “Bent u dan de enige vreemdeling in Jeruzalem die niet weet wat daar is gebeurd?” Want er waren elk jaar met Pasen heel veel pelgrims die in Jeruzalem Pasen wilden vieren. En velen kwamen ieder jaar terug.  En die wisten allemaal wat er gebeurd was op de vrijdag voor Pasen. Alleen deze ene wist dat niet?! “Ben je de enige die dat niet weet…..?” In de uitdrukking wordt ten onrechte de nadruk op het woord vreemdeling gelegd. En daarom schreef ds. Zeeman: ‘Zoowel hierom als om het valsch vernuft dat er in doorstraalt is het gebruik van dit spreekwoord af te keuren.’